Seksueel misbruik verwerken door tekenen

Esther had al eens zomaar bij me getekend, daardoor deelde ze in de maanden erna steeds vaker met mij wat haar lang geleden was overkomen. Er was verschillende keren in haar leven sprake geweest van seksueel misbruik. Ze had daar al veel therapie voor gehad en ook een manier gevonden om zich staande te houden in het leven.

 Maar Esther merkte steeds vaker en steeds meer dat het een overlevingsmechanisme was. Als er een man in haar omgeving was die zijn stem verhief, schrok ze ontzettend en kroop direct in haar schulp. Zo waren er meer dingen die haar gingen storen, hoeveel ruimte nam ze nu eigenlijk in, in haar eigen leven. Zich aanpassen en 'je onopvallend gedragen' was een way of life geworden om niet op te vallen. Dat was ook aan haar kapsel en kleding te zien, niet te vrouwelijk stel je voor dat ze opviel en haar nog eens zoiets zou overkomen.

Haar huidige partner is volledig op de hoogte van haar vroegere ervaringen, maar ook hem wilde ze ontzien. Hij werd vooral boos op de daders, dus liet ze het verder rusten en dat was wat het was.

Diep vanbinnen roerde zich echter steeds vaker verdriet en onmacht. Er moest iets gebeuren en omdat ze mijn werkwijze kende wilde ze graag met mij werken. De laatste begeleiding had haar jaren geleden verteld, dat ze haar niet verder konden helpen, omdat ze een ervaringsdeskundige was en zelf wel wist wat ze moest doen.

Daar zat volgens mij nu net het probleem, met haar hoofd kon ze alles beredeneren, maar haar emoties en lichaam gaven een andere boodschap. Na een intake en uitleg over de tekensessies gaan we van start. “Je tekeningen laten altijd zien wat jij aankan”, had ik haar op het hart gedrukt.

We starten met soft pastelkrijt, materiaal waarbij je met je handen rechtstreeks op het papier werkt. Het is een hele zachte en veilige manier om je te uiten, want dat is wat we doen tijdens een sessie. Geen woorden geven aan een situatie of trauma, maar zichtbaar maken op papier, wat gevoeld en ervaren wordt. Wat verborgen is in het onbewuste en liever niet gevoeld wil worden. We hebben allemaal de neiging om pijn en schaamte te verstoppen om het niet te willen voelen.

Met tekenen en schilderen breng je op een zachte manier deze gevoelens naar de oppervlakte. Dit gebeurde ook in deze sessie. Heel laagdrempelig liet ik haar een oerbeweging maken op papier; de spiraal. Een beweging die naar binnen en naar buiten kan worden getekend. Ze begon met een mooie blauwtint, waar later wat bruin bij kwam. Met haar vingers veegde ze het zachte krijt uit over het papier, ze voegde steeds meer kleur toe en zomaar werd er ook zwart toegevoegd in de tekening. Eenmaal met zwart begonnen, kon ze niet meer stoppen.

 Het raakte haar, “Ik dacht dat dit fijn zou zijn, maar er komt steeds meer donker” en met het donker kwamen ook de tranen. En zomaar kwamen er woorden en herinneringen naar boven. 'Spreek het maar uit en teken maar door,' zei ik tegen haar. Iemand voelt direct waar het om gaat, de pijn en de schaamte. Daarnaast wordt ook direct de ruimte en de opluchting ervaren. Door met haar vingers rechtstreeks op het papier te werken kwam er ook ‘ineens’ boosheid samen met de verhalen over wat er was gebeurd. Dingen die ze heel goed wist en herkende maar diep had weggestopt. Nu ging het verder, voorbij de tranen, kon ze nu de boosheid ervaren. 

Boosheid die niet eens specifiek op die gruwelijke daden was toegespitst, maar op een situatie erna, hoe ze zich vernederd voelde en vies. Door de tekening kon Esther nu het beeld verdragen en terug naar het verleden. Terug naar haar jongere ik, die ze nu met terugwerkende kracht kon helpen. Ze zag en wist dat de pijn en schaamte niet alleen door het misbruik waren ontstaan. Maar vooral door de rol van haar eigen moeder, die niet in staat was haar dochter te helpen en te steunen. Haar familie, die haar als jong meisje niet erkenden. Die haar verhaal in twijfel trokken en op die manier ander familieleden wilden beschermen.

Het was heftig voor haar, deze tekening liet zien waar de werkelijke pijn zat verstopt. Ik heb haar boosheid laten uitwerken op papier, wrijf maar in dat krijt en spreek je boosheid maar uit, dat mag eruit. Al die pijn en schaamte heeft jaren met je meegereisd in je leven, nu is het tijd om dat los te laten. "Loslaten" we zeggen het zo makkelijk, maar in de tekening kan men zich letterlijk en figuurlijk uiten. Het wordt losgelaten op papier.

En dat is wat ze deed in de tekening, onbewuste herinneringen zichtbaar maken door een tekenbeweging en zo ontdekken waar die pijn, boosheid en schaamte zich lieten voelen in haar lichaam.

Ze was enorm opgelucht en merkte dat juist de onveiligheid van haar omgeving, haar heel eenzaam, verdrietig en vooral heel boos had gemaakt.

 We zijn een traject gestart van een aantal sessies en zo stap voor stap de pijn en schaamte getransformeerd naar eigenwaarde en LEF! 

Lef om haar leven te leven op de manier zoals zij het wil. En dat is hoe Esther nu leeft, lief heeft, werkt en trouw is aan zichzelf.

Wil je meer weten over Tekentaal, tekensessies of de opleiding Tekentaalspecialist? Stuur dan een bericht via "Contact" dan nemen we contact met je op.

Dankjewel Esther, dat ik je verhaal mag delen.